BÜYÜK FIRSAT, BÜYÜK TEHLİKE
Bu yazımda, Almanya’nın dünya kupasını kazanmasını sağlayan, Obama’nın seçim kazanmasında rol oynayan, Amazon’u dünyanın en iyisi yapan “big data” kavramından bahsedip ve farklı bakış açılarından ele alacağım. Amerika’da bir alışveriş sitesi, bir bayan müşterisine küçük bir hediye ile birlikte küçük bir not gönderiyor. Bu notta hamileliğini tebrik ettiğine dair güzel dilekler mevcut. Henüz 17 yaşında olan bayan ve babası bu duruma çok sinirleniyorlar ve Amerika’da adet olduğu üzere firmayı hemen mahkemeye veriyorlar. Gerekçe hamile olmayan kızının hamile olduğu gibi bir durum yaratarak kızını rencide etmesi. Firma savunma olarak müşterilerinin alışverişlerinde yaptıkları tercihlere göre anlamlandırma yapan bir yazılım kullandıklarını ve bayanın %99 oranında hamile olabileceğini tespit ettiklerini belirtiyor, mahkeme hamilelik testi yapılmasını istiyor ve tahmin edeceğiniz üzere bayanın hamile olduğu anlaşılıyor. Henüz kendisinin dahi haberi yok iken alışveriş sitesi bayanın hamile olduğunu anlıyor.
İNTERNET VE BİG DATA
İnternetin hayatımıza girmesiyle birlikte var olan bu kavram, ilk kez 1997 yılında NASA tarafından dillendirilmeye başlandı. İnternet’in klasik ticaret yöntemlerinden bir farkı da verileri kaydederek çeşitli yazılımlarla bu verilerden anlamlı sonuçlar elde edilmesine imkan vermesidir. İnternette bir şeyler aramamız, sosyal medya’da bulunmamız, bir web sitesini ziyaret etmemiz, tıkladığımız resimler, okuduğumuz haberler, mesajlar, yüklediğimiz fotoğraflar akıllı cep telefonumuz var ise gittiğimiz yerler, kullandığımız programlar. Kısacası İnternette yaptığımız her hareket bir veri oluşturuyor. Dünya’da İnternet kullanımı artıyor ve IDC (International Data Corporation) verilerine göre 2020’de 2009’a orana 44 kat daha fazla veri üretiyor olacağız.
Almanya’nın 2014 Fifa dünya kupasını na mağlup ve çok konuşulan 7-1 lik Brezilya galibiyetiyle almasının arkasında yatan bir şey vardır. Alman yazılım devi SAP ile turnuva öncesi yapılan işbirliği ile, tüm takımların koşu hızları, koşu mesafeleri, pozisyon etkinliği, top kayıpları gibi 700 bin civarında veriyi anında işleyip analiz eden “Match insights” programı kullanılmıştır. Böylece tüm maçlarda doğru taktik ve müthiş performans ile çıkmıştır. Sonuç malum.
KULLANICILAR AÇISINDAN BİG DATA
Son dönemlerde bildiğiniz gibi çeşitli sağlık yazılımları üretilmeye başladı. Bizlerin yapmış olduğu aktiviteleri ölçerek bizlere sağlığımızla ilgili raporlar sunan cep telefonu ve akıllı saat uygulamaları mevcut. Bizlerin datalarını ellerinde bulunduran firmalar bizlere özel fırsatlar sunabilirler. İhtiyacımız olan ürün veya hizmetleri araştırmaya gerek kalmadan ayağımıza getirebilirler. İnternette binlerce reklam görmek yerine sadece ilgili olduğumuz reklamları görebiliriz.
FİRMALAR AÇISINDAN BİG DATA
Firmamızı geleceğe güvenle taşımak istiyorsak, bu noktada big data kavramını daha profesyonelce ele almamız gerekmektedir. Müşterilerimizin datalarını en ince ayrıntısına kadar tutarak. Bu verileri anlamlı hale getirmek mümkündür. Bu durum bizlere bu dönemlerde fark yaratma imkanı sağladığı gibi, gelecekte olmazsa olmaz bir rutin işlem halini alacaktır. Bilgileri özellikle Google Analytics, Yandex Metrica vb. programlarla takip etmek bunun yanı sıra kişi bazlı takibe imkan sağlayan yazılımlarla bunu desteklemek gerekmektedir. İç işleyişimiz açısından şirket içi ve saha personellerimizi sürekli kontrol altında tutan ve kıyaslama imkanı sağlayan yazılımlarla takip edilebilir. Ödül, prim vb. uygulamalarınızda daha adil olabileceğiniz gibi verimsiz personelleri de tespit etme şansınız bu yöntemlerle mevcut. Big data verilerinizi kullanmaya, doğru müşteriye doğru fiyat uygulama, kişisel verimlilik artışı, doğru karar verme, strateji, planlama, bütçe oluşturma gibi işlemlerde hız kazandırma, doğru pazarlama yöntemlerini seçme gibi sonuç olarak bizlere daha fazla zaman ve daha fazla para kazandıran işlemler bütünüdür diyebiliriz. Şirketlerimizde big data uzmanları çalıştıracağımız günler yakındır.
BİG DATA BÜYÜK TEHLİKE Mİ ?
Şu dakikaya kadar olumlu noktalara değindik. Şunu söylemeden geçemeyeceğim. Bu veri gücü geleceği, belki de dünyayı elinde tutacak firmaları belirleyecek. Felaket senaryosu, bilim kurgu romanı konusu gibi düşünebilirsiniz. Ancak bana göre görünmeyen büyük bir tehlikeye doğru sürükleniyoruz. Dünyayı ele geçirmek için toplar ve tüfeklerden çok daha fazlasına ihtiyaç var. Bunu çözmüş olan gelişmiş ülkeler bu yönde çalışmalarını artırıyorlar. Herkesin datalarını tutuyorlar. Ne seviyoruz?. Nelerden hoşlanıyoruz? Neler yapıyoruz? Nerelere gidiyoruz? Arkadaşlarımız kimler, en yakın arkadaşlarımız hangileri, güçlü ve zayıf yönlerimiz neler? Yaftalanıyoruz, hepimiz maalesef yaftalanıyoruz. Bizim dahi bilmediğimiz bazı özelliklerimizi bu dataları tutan firmalar biliyorlar. Bu veriler şuanda bizlerin ilgi alanları, satın alma eğilimleri gibi bilgiler için kullanılıyor, gelecekte bu verilerde neler yapabileceklerini bir düşünün. Özellikle arama motorları ve Sosyal Medya siteleri dünya ticaretini bir anda değiştirebilecek büyük bir güce sahipler. Umarım ülke yetkilileri bu konularda gerekli önlemleri alacaktırlar.
GOOGLE BİG DATAMIZI NEREDE TUTUYOR ?
Google GMail hesabı sahibi iseniz birkaç tıklama ile Google’ın sizlerden hangi verileri elde ettiğini görebilirsiniz. Eğer istemiyorsanız verileri kaydetmemesini sağlamanız mümkündür. https://myaccount.google.com/ adresine Gmail hesabınızla giriş yapın. Sonra orta kolonda bulunan hesap özeti ve hesap geçmişi bölümlerine tıklayın. Tüm sekmelere girerek Google’ın sizin hakkınızda hangi verileri topladığını görebilir ve bu özellikleri aktif edebilir, kapatabilir veya bu kişisel big datanızı kendi avantajınıza kullanabilirsiniz.